De wandelcoach: wandelen met een therapeutische meerwaarde

Met de zeebries in de haren en een paar stevige wandelschoenen aan de voeten trekt onze reporter Jan Bosteels de duinen in. Klaar voor een twee uur durend gesprek met Bart Baert, de eerste erkende wandelcoach van België, over de troeven van buitentherapie, de hindernissen die hij zelf overwon en zijn belangrijkste levenswijsheid.

We lopen over een kronkelend zandpad in de Westhoekduinen, een mooi ongerept stukje van het 60 hectare grote natuurreservaat Westhoek in De Panne. Dit is de favoriete uitvalsbasis van wandelcoach Bart Baert.

“Wanneer mensen heel weinig tijd hebben, stippel ik in hun buurt een parcours uit voor een sessie. Maar terugblikkend vonden mijn beste coachings plaats in de natuurgebieden van De Panne. Hier kun je letterlijk alle kanten uit. Wat wil je vandaag het liefst: bos, duin of zee? Of een beetje van alle drie?”

Sensorische stimulatie

Wat is wandelcoaching en waarom werkt het? Om te beginnen ga je met jezelf aan de slag, zoals bij een therapeut of coach, maar zit je niet op een sofa naast een doos Kleenex. Bart Baert licht toe: “Het grote voordeel van wandelcoaching is dat je in beweging bent. Als je wandelt, komen er endorfines vrij die de creativiteit bevorderen. Je sensorische gewaarwordingen worden gestimuleerd.

Anders dan bij klassieke coaching, hoef je mekaar bovendien niet de hele tijd in de ogen te kijken, wat minder confronterend is. Ik tracht ook altijd een halve pas achter de persoon te lopen die ik coach, zodat de cliënt het gevoel heeft dat hij de leiding neemt. Ook kan ik even wat trager wandelen, waardoor mensen automatisch stiller en introspectiever worden.

Soms gebruik ik elementen uit de natuur om ze te linken met je persoonlijkheid en capaciteiten – kun jij bijvoorbeeld aan de hand van die boom beschrijven wat je doet uitblinken in je job?”

Krakend hart

Wandelcoach Bart Baert heeft zelf al behoorlijk wat pieken en dalen achter de rug. Alles veranderde nadat zijn beide kinderen aan dezelfde zeldzame stofwisselingsziekte overleden, op amper enkele jaren tijd van elkaar.

Prompt zette hij zijn carrière als CEO on hold en trok een paar keer te voet naar Santiago de Compostella. “De tweede keer deed ik de Camino Norte en liep ik gemiddeld veertig kilometer per dag, twintig dagen aan een stuk”, vertelt Bart. “Niets van het landschap gezien. Het was slecht weer en ik ben twee keer gevallen, maar het was een fantastische ervaring voor mij als mens.”

“Als je zo’n tocht onderneemt, moet je voortdurend onverwachte hindernissen overwinnen en vechten tegen de elementen – een beetje zoals het leven zelf. Die vergelijking helpt. Net zoals ik eerder door mentale pijngrenzen was gegaan, ging ik nu over een fysieke limiet en toch bleef ik overeind. Ik heb hartzeer gehad ... Ik heb zelfs letterlijk mijn hart horen kraken.

Aan contact met tochtgenoten voelde ik geen behoefte; ik zocht in de eerste plaats de weg naar binnen. Want als je niet met jezelf in het reine bent, kun je ook geen vriendschap of liefde aan anderen geven, denk ik.”

Goed zoals je bent

Ondertussen zijn we een kleine veertig minuten onderweg. Ongelooflijk hoeveel je tijdens zo’n korte wandeling kunt vertellen. Maar nu is het tijd voor deel twee van onze sessie: een persoonlijke minicoaching. Een van mijn minder fraaie karaktertrekken is dat ik mensen snel veroordeel en het vaak niet alleen beter denk te weten dan anderen, maar hen daar ook van tracht te overtuigen. Hoe word ik een man met meer empathie en minder betweterigheid?

Ik leg de vraag voor aan de wandelcoach, die de bal meteen terugkaatst. “Ik begrijp wat je bedoelt, maar heb je er zelf een probleem mee? Ben je al in een situatie beland waar deze eigenschap ervoor gezorgd heeft dat je je doel niet kon bereiken?”

Ik pijnig mijn hersenen terwijl we verder wandelen. Voor mijn werk kan ik die vervelende karaktertrek zo goed mogelijk parkeren. En mijn vrienden vinden het soms irritant, maar soms ook grappig. Ik besef dat het deel uitmaakt van wie ik ben en ik aanvaard dat ook.

Of het misschien een slecht onderwerp is voor een coaching, vraag ik. Bart lacht. “Nee, het is een heel goed onderwerp. Maar die aanvaarding is heel belangrijk. Jij kan voor de spiegel staan en zeggen: ik ben goed zoals ik ben.” Klopt, ik kan alleen niet alle andere mensen aanvaarden zoals ze zijn. Bart Baert glimlacht. “Daar kan ik alleen op antwoorden met een wijsheid: iedere mens is goed zoals hij is.” En zo kwamen we alsnog op een persoonlijke en indringende coachingervaring, die me door de duinen naar de zee bracht, een levensles wijzer en een goed voornemen rijker.

De metafoor van de heuvel

Een praktijkvoorbeeld maakt duidelijk hoe Bart tijdens zijn wandelcoachings te werk gaat. “Stel, ik wandel met een ambtenaar die al tien jaar droomt van een eigen zaak, maar de grote stap niet durft te zetten. Dat is een beetje als dat heuveltje daar oplopen.”

We beklimmen de helling, kijken om ons heen en wandelen terug naar waar we stonden, met zicht op de heuvel. “Vervolgens kun je aan je ‘ik’, die daarnet op de heuvel stond, vragen wat hij heeft moeten doen om daar te geraken, om die angst te overwinnen. Als je zo’n wens hebt, moet hij passen in het ecosysteem van jezelf en je dierbaren. Klopt alles? Dan zal die eigen zaak er snel komen. Is dat niet het geval, dan keren we terug naar de situatie nu, onderaan het heuveltje.

Als ik even doorvraag, blijkt soms dat mensen eigenlijk tevreden zijn met het leven dat ze nu leiden, of dat ze niet bereid zijn om grote inspanningen of opofferingen te doen om hun droom waar te maken. Uit dat besef kan acceptatie volgen. Het enige wat ik doe, is enkele vragen stellen; ik laat mensen zelf beslissen en een antwoord formuleren.”

5 ideale wandelingen voor zelftherapie

Ninglinspo (6 km) – Deze avontuurlijke wandeling is ideaal om even niet na te denken en je te focussen op het uitdagende pad vol hoogteverschillen. Vertrekken doe je van de Auberge de Ninglinspo in Aywaille waar je ook je auto kwijt kan.
Provinciedomein Het Vinne (6 km) – Deze wandelroute in Zoutleeuw loopt recht door een waternatuurgebied, ideaal om vogels te spotten of gewoon te genieten van het vlakke landschap. Het vertrekpunt is ter hoogte van Ossenwegstraat 70 in Zoutleeuw.
Kluisbosroute (9,5 km) – Op dit lange, glooiende pad heb je meer dan genoeg tijd om de Vlaamse Ardennen te ontdekken én om je hoofd helemaal leeg te maken. De Poletestraat in Kluisbergen markeert het vertrekpunt.
Le Fondry des Chiens (4 km) – Zoals de naam al laat vermoeden neem je op deze pittige wandeling gemakkelijk je hond mee, boeiend voor hem, mooi voor jou. Beiden zijn wel best in goeie conditie want sommige hellingen zijn behoorlijk steil. Parkeren kan aan de Rue Orgeveau in Nismes.
Oude Kalevalleiroute (8 km) – Op deze route wandel je langs de kastelendorpen Merendree, Vinderhoute en Lovendegem op één van de mooiste tochten van het Meetjesland. De wandeling heeft twee lussen die gecombineerd voor een fikse trek zorgen. Vertrekken doe je best op de Kasteellaan in Vinderhoute.