Wolken interpreteren: zo doe je dat
Wil je tijdens je trektocht of kampeertrip het weer voorspellen zonder radio, krant of Frank Deboosere? Wil je tijdens je trektocht of kampeertrip het weer voorspellen zonder radio, krant of een weerman? Richt je blik dan naar de hemel, want wolken zijn een van de betrouwbaarste weerindicatoren. Van cumulus tot stratusbewolking: een elementaire kennis van de vaakst voorkomende wolkentypes volstaat om te weten of je verder kan met je tocht of best zo snel mogelijk huiswaarts keert.
Hoe ontstaan wolken?
De zon warmt het aardoppervlak op, waardoor het water uit de zee, rivieren, kanalen en beken verdampt. Door de thermiek wordt die waterdamp omhoog gestuwd in de atmosfeer, waar ze afkoelt en condenseert tot grotere waterdruppels: wolken. Eens de druppels groter en zwaarder worden, laat de wolk ze los en regent het. Aan de vorm van de wolk kan je zien of en welke neerslag ze met zich meedraagt.
TIP: Onvoorspelbaar weer in de bergen
Het weer is sterk afhankelijk van het landschap waarin je je bevindt. Vooral in de bergen levert dat onvoorspelbare wendingen op, wat een bergtocht net iets risicovoller maakt. Als lucht over een gebergte moet, zorgt dit aan de windzijde van de berg vaak voor neerslag. Aan de luwtezijde is veel van dat vocht al weg, waardoor de lucht er veel warmer en droger kan zijn dan aan de windzijde.
Meest gespotte wolkentypes
Wolken herkennen is helemaal niet zo moeilijk. In 1802 werd een universele classificatie voor de verschillende types wolken bedacht en dat systeem is zo degelijk, dat het vandaag nog steeds gebruikt wordt. Dit zijn de vijf vaakst voorkomende wolken:
© www.cloudatlas.wmo.int
Cumulus of stapelwolk: niets aan de hand
Een van de meest voorkomende wolken is de cumulus. Deze afgeronde, lage stapelwolk heeft een helwitte, bolle bovenkant en een donkere basis. Ze wordt omgeven door blauwe lucht, zodat de zon af en toe door het wolkendek kan breken. Ze horen dus bij mooi weer, maar opgelet … Als je ze in de voormiddag ziet uitgroeien tot een cumulonimbus, wordt de kans op stevige buien later op de dag groter.
© www.cloudatlas.wmo.int
Cumulonimbus of buienwolk: regen in aantocht
Deze spectaculaire, grijze wolkenmassa met een donkere onderkant kan soms wel tien of vijftien kilometer hoog worden en voorspelt niet veel goeds. De gigantische ‘donderwolken’ met een paddenstoel- of aambeeldvorm zitten barstensvol waterdruppels en ijsdeeltjes, goed voor vaak intense regen-, hagel- of onweersbuien. Bestaat de cumulonimbus uit kleinere, afzonderlijke wolken, dan blijven de buien marig van intensiteit en korter van duur.
© www.cloudatlas.wmo.int
Cirrus of veerwolk: slecht weer op komst
De krulvormige cirruswolken bestaan uit ijskristallen en lijken wel op veertjes in de helderblauwe lucht. Uit deze sluierwolken valt zelden neerslag, maar laat je niet vangen! Als de sluiers er de komende uren dun en los uitzien, houdt het mooie weer nog wel even aan, maar wanneer ze toenemen en dikker worden, kan je slecht weer verwachten. Dan komt er namelijk een warmtefront aan, met regen binnen de 24 à 48 uur.
© www.cloudatlas.wmo.int
Stratus: grijs en nat weer
Tijdens onze winters hangt er vooral stratusbewolking in de lucht. Ze ontstaat doordat warme lucht over een koud oppervlak worden gevoerd, en dat fenomeen veroorzaakt laaghangende wolken, waar vaak enkel lichte neerslag zoals motregen of sneeuw valt. Gaan ze nog een stukje lager hangen, dan vormen ze een mistbank vlak boven de grond.
© www.cloudatlas.wmo.int
Stratocumulus: het blijft droog
De naam ‘stratocumulus’ zegt het zelf: het is een mix van cumulus- met stratuswolken. Deze uitgestrekte wolkenvelden met ‘gaten’ erin kunnen dagenlang het wolkenbeeld aan de hemel bepalen, dus zal het niet snel opklaren. Het goede nieuws? Behalve wat motregen is er van intense neerslag nooit sprake bij dit type wolken.
Zo kom je veilig een onweer door
- Ga weg van een heuvel en zoek een lage plek op die niet in of aan het water ligt. De bliksem gaat altijd op zoek naar het hoogst gelegen punt.
- Zoek geen dekking onder constructies zoals halfopen schuurtjes. Schuil je in een grot? Raak de wanden dan niet aan.
- Blijf weg van hoge of alleenstaande bomen. Dit zijn uitstekende bliksemgeleiders en kunnen omvallen bij een inslag.
- Vermijd met je rubberen wandelzolen op de grond te blijven staan, want ook de aarde geleidt de bliksem. Ga liever met je beide voeten op je rugzak staan.
- Draag je wandelstokken mee? Leg die dan een eindje verderop aan de kant, zodat je van jezelf geen bliksemafleider maakt. Vergeet ze niet weer op te pikken eens je je tocht weer verderzet!
En dan maar hopen dat de storm zo snel mogelijk overwaait!
Voorspellen de wolken nattigheid? Regen hoeft je niet tegen te houden om naar buiten te trekken!
Dit gezin gaat elk weekend wandelen, door weer én wind.
Een goed voorbereid buitenmens is er twee waard!
Wij helpen je met het kiezen van de beste technische jas voor al je ‘slecht weer’-avonturen.
