🕒 Leestijd: ongeveer 11 minuten
Het bijzondere verhaal van oehoe Heidi, of hoe een tandarts een stervende uil kan redden
Het leven van een gigantische uil redden, een mens doet het niet elke dag. Tandarts Arnout Dierick uit Mariaburg maakte het waar. Hij gaf een oehoe, in augustus 2020 een nieuwe snavel waardoor het verzwakte dier opnieuw kon eten. Na een lange revalidatie werd de oehoe – die de naam Heidi kreeg – tijdens de sneeuwprik van april 2021 vrijgelaten in de Oostkantons. Arnout was erbij: “Het was prachtig om te zien.”
Een gigantische uil voor de deur
Ze moesten er twee keer anderhalf uur voor in de auto zitten, maar dat kon hen niet deren. Arnout, zijn vrouw en hun dochter moesten en zouden erbij zijn wanneer de oehoe werd vrijgelaten in de bossen van Sankt-Vith. “Zij zijn even zot van die uil als ik”, zegt Arnout. “Ze waren er ook bij toen ik de snavel heb hersteld.”
Dat gebeurde in augustus 2020. Het was op initiatief van zijn achterbuurman dat Arnout een oehoe te gast kreeg in zijn tandartspraktijk. “De tuin van Marcel Peeters, de oprichter van het Vogelopvangcentrum in Kapellen, grenst aan de mijne. In het verleden zijn er een aantal keren herstelde dieren van het opvangcentrum vrijgelaten in de weide achter ons huis. Onze dochter hielp zo eens mee zwaluwen loslaten. Dat was een mooi moment.”
Deze keer kwam Marcel met een andere vraag. Er was een verzwakte oehoe gevonden die een deel van zijn snavel miste. “Marcel belde mij: ‘Denk jij dat je iets kan doen?’. Het moest snel gaan. Ze hebben me foto’s opgestuurd en ik begon op te zoeken hoe ik het best te werk zou gaan. Iets later stonden ze hier met een gigantische uil voor de deur.”
Er kwam ook een dierenarts langs, om de oehoe onder narcose te brengen. “Pas op, het was niet simpel om zo’n dier in slaap te krijgen. Zelfs een dierenarts heeft daar amper ervaring mee. Hij heeft tijdens de behandeling een paar keer extra verdoving moeten toedienen.”
Tijdelijke oplossing
Een oehoe is een imposant dier. Maar Arnout blijft er nuchter onder. “Als je de pluimen eraf haalt, is het ook maar een gestroopt kieken”, glimlacht hij. “Nee, het is een redelijk groot beest. Als zo’n uil je te pakken krijgt met zijn klauwen, dan heb je wonden tot op het bot.” Zo ver kwam het gelukkig niet.
Arnout besloot de snavel te behandelen als een afgebroken tand. “Ik maakte een prothese van composiet om het gesneuvelde deel van de snavel te vervangen. Zo goed en zo kwaad als ik kon, gaf ik het zijn natuurlijke vorm. We hebben de nieuwe snavel op het einde zelfs nog ingekleurd met alcoholstiften. Want van nature is die bij oehoes bijna zwart.”
“Sowieso was het een tijdelijke oplossing”, aldus Arnout. “Een uilensnavel groeit immers terug. Je kan het vergelijken met een vingernagel. En zo’n beest slijpt zijn bek constant. Net zoals je parkieten soms ziet doen aan het stokje in hun kooi. Tegen dat de oehoe werd vrijgelaten, was er van mijn gereconstrueerde bek niks meer te zien. Er was al een heel nieuw stuk snavel gegroeid.”
Arnout kan het weten. Hij stond op de eerste rij toen de vrijwilligers van het Vogelopvangcentrum de uil vrijlieten. “Dat was een spannend moment”, zegt hij. “Mijn vrouw en dochter moesten verder weg gaan staan. Alles om het dier zo weinig mogelijk stress te bezorgen. Het was afwachten. Zou de uil meteen wegvliegen of zou hij niet uit zijn kooi durven komen?” Het werd iets tussenin. Heidi de oehoe aarzelde even toen het luikje van de kooi openging, maar vloog dan volle kracht vooruit richting de bosrand.
Om daar in een boom te blijven hangen … “Ondersteboven hing ze daar”, vertelt Arnout. “Het was voor haar natuurlijk maanden geleden dat ze nog zo ver had gevlogen.” Maar het kwam goed. “Een vrijwilligster ging dichterbij kijken en de uil sprong op de grond. Daarna is ze het bos in gevlogen en hebben we haar niet meer gezien.”
Oehoe-zat-dat-nu-weer?
- De oehoe is de grootste uilensoort van Europa. “Vroeger kwam hij niet voor in onze streken, maar de laatste tien jaar zien we hier steeds vaker oehoes”, zegt Marcel Peeters van het Vogelopvangcentrum in Kapellen. “Door de zachtere temperaturen zijn er meer jonge dieren in de natuur te vinden die de oehoe kan eten.”
- Heidi is een volwassen vrouwtjesoehoe. Die zijn gemiddeld 67 centimeter groot (en dat is groter dan een mannetjesoehoe).
- Een oehoe heeft vleugels met een spanwijdte van 175 tot 190 centimeter.
- Dit type uil is een schemerjager. “Vandaar de bijzondere oogkleur”, vertelt Marcel. “Uilen met donkere ogen jagen alleen ’s nachts. Een oehoe jaagt ook in de schemer.”
- Het dieet van een oehoe is heel divers. “Zo’n beest eet bijna alles”, weet Marcel. “Jonge konijnen, hazen, merels, jonge vossen, egels ... We hebben op een oehoenest zelfs eens twee karkassen van reigers gevonden.”
Hoe het de vrijgelaten oehoe vanaf nu zal vergaan, weet niemand. Heidi draagt geen zendertje met zich mee. “Een beetje jammer voor mij, want ik voel ondertussen wel een emotionele band met het dier. Maar dat kan zo’n oehoe natuurlijk niks schelen”, glimlacht Arnout. “Zij kan nu volledig haar gang gaan. Het gebied waar ze werd vrijgelaten is zo groot en dunbevolkt dat er weinig kans is op interactie met de mens. En er is meer dan voldoende eten te vinden. Op dezelfde plek werd eerder al een andere herstelde vrouwtjesoehoe opnieuw de natuur in gestuurd. Zij kreeg de naam Angela, ook een Duitse naam, net als Heidi. Toepasselijk, omdat ze vrijgelaten werden in het Duitstalige deel van België.”
Oranjerode ogen
Het moment waarop Heidi werd vrijgelaten, was de prachtige afsluiter van een intense periode. Na de geslaagde snaveloperatie bleef het nagelbijten voor Arnout en de vrijwilligers van het Vogelopvangcentrum. Zou het de oehoe lukken om te leren eten met een nieuwe bek? Zou ze terug sterk genoeg worden om in het wild te kunnen overleven?
“Om haar in alle rust te laten herstellen, hebben ze haar niet in het Vogelopvangcentrum ondergebracht, maar bij Marcel thuis”, vertelt Arnout. “Hij heeft een heel grote volière in zijn tuin. Aanvankelijk moesten ze haar voederen, maar op een bepaald moment kon ze opnieuw zelfstandig prooien als kuikens en hazen vangen, ze verscheuren en opeten. Klinkt gruwelijk, maar zo gaat het in de natuur.”
In het halfjaar dat Heidi in de volière zat, is Arnout haar enkele keren gaan bezoeken. “Ik dacht: dat beestje gaat mij erkentelijk zijn, maar nee. Een uil heeft nul komma nul emotie”, lacht Arnout. “Met een dreigende blik en haar pluimen helemaal open zat ze mij aan te kijken. En dan die ogen … Het lijkt wel of ze in een stopcontact zitten. Zo speciaal zijn ze. Ze hebben een oranjerode kleur. De mooiste ogen die ik ooit heb gezien.”
Extra kuikens op het menu
Na amper twee maanden was er niks meer te zien van de kunstsnavel. Nog eens vier maanden later was de uil voldoende aangesterkt om vrijgelaten te worden. “De laatste dagen hebben ze haar nog een haas en goed veel kuikens gegeven, zodat ze wat reserve had.” Voor Arnout was het een belangrijk moment toen het dier werd vrijgelaten. Is hij trots op zijn prestatie? “Nee, trots zou ik het niet noemen. Voor mij is dat vooral fun. Het zijn de mensen van het Vogelopvangcentrum die dat dier elke dag hebben gevoederd. Zij zijn het die fier mogen zijn. Ik voel mij meer toerist in het verhaal.”
Dat Arnout de uil een nieuwe bek gaf, haalde de nationale pers. “Mijn patiënten vonden dat geweldig. Dat hun tandarts een uilenbek had gemaakt. Zelf vind ik dat ik met te veel eer ben gaan lopen. Ik heb alleen maar iets in de marge gedaan.” En hij zou het zo opnieuw doen. “Zeker, ze weten dat ik altijd stand-by ben. Ik zou het nu wel iets anders aanpakken. Toen moest het snel gaan. Ondertussen heb ik tijd gehad om het een en ander op te zoeken.”
De volgende uil die in zijn praktijk belandt, zal dus een nog betere behandeling krijgen. “Ik zou niet meer met vulmateriaal werken, maar met CAD-CAM (een soort robotje, red.) een snavelprothese laten slijpen uit een voorgemaakte acrylaatblok. De nieuwe bek zou ik dan met acrylaatlijm op de snavel plakken. Dat houdt perfect. Je kan het vergelijken met het vastplakken van een kunstnagel.”
Schepzak
De oehoe heeft Arnout duidelijk beziggehouden de voorbije maanden. “Voor mij is zo’n avontuur een van de vele leuke dingetjes die het leven te bieden heeft”, zegt hij. En hoe kijken ze bij het Vogelopvangcentrum terug op het uilenavontuur? “In het begin wist niemand of de uil het zou redden”, zegt Marcel Peeters, oprichter van het Vogelopvancentrum. Hij had Heidi vier maanden in observatie in zijn tuin. “Zo heb ik kunnen zien hoe ze stilletjes aan opnieuw begon te jagen. Na een tijdje lukte het haar om met haar bek opnieuw een prooi uiteen te trekken. In het begin moesten we eten geven met een sonde en later bijvoederen met de hand en een pincet.” En het lukte. “Ah ja, dat is de kracht van de opvang”, zegt Marcel droog.
Het was Marcel die eigenhandig de herstelde oehoe ving met een schepzak en in een zelfgemaakte transportbox stopte. Tijdens de onverwachte winterprik van begin april reden twee vrijwilligers met Heidi naar Sankt-Vith. Er lagen die dag centimeters sneeuw in de Oostkantons. “Niemand kon dat weer voorspellen”, zegt Marcel. “Maar zo’n beest trekt zijn plan. Ze werd bewust vrijgelaten in die regio, omdat ze daar veel meer prooi kan pakken. Ik ben er bijna zeker van ze zich zal redden.”
En zo eindigt – of moeten we zeggen: herbegint? – het verhaal van Heidi. De uil die gered werd door de inzet van vele vrijwilligers en een creatieve tandarts. Hoe ging het spreekwoord ook alweer? Beter een goeie buur dan een verre vriend. Zeg dat wel!
Tandarts Arnout bruist ondertussen alweer van de nieuwe plannen. Over enkele maanden start hij met zijn zoon aan een groot zeilavontuur. Meer info vind je op https://www.mioshisailing.com
Arnout is niet de enige die zich belangeloos inzet voor het behoud van onze leefwereld met al haar inwoners. Met deze dierenlievende helden bevindt hij zich in goed gezelschap.
Wil je ook je steentje bijdragen voor dierenwelzijn? Draag kledij van diervriendelijke vriendelijke merken! De baselayers van icebreaker zijn gemaakt uit merinowol van schapen die met zachtheid behandeld worden.
