Volgens deze boseigenaar is de natuur van iedereen

Valavond op een idyllische heuvel in de Vlaamse Ardennen. Aan het einde van een kasseistrook, zo eentje waarop zelfs de stoerste flandriens en flandriennes om hun moeder roepen, wacht een malse strook gras aan de bosrand. Hikers zetten hun tenten op - doodmoe, maar gelukkig - na een lange dag op en af in het decor van Vlaanderens Mooiste. Bikepackers en toerfietsers ploffen neer om uit te hijgen van de laatste inspanning. De ene is die ochtend in Brugge vertrokken, de andere in Antwerpen, een derde ergens in Nederland. Op deze heuvelflank in Horebeke kruisen al die lijnen elkaar. Bij een postkaartuitzicht over akkers en weilanden verbroederen hikers en fietsers en delen ze hun ervaringen van die dag.

Ergens hoopt Raoul dat zijn bos de bezoekers ervan evenveel troost biedt dan de bomen hem ooit schonken. Want zijn liefde voor de bossen dankt hij aan een jeugdtrauma. Op 12 november 1958, een datum die voor eeuwig in zijn geheugen gegrift staat, nam zijn vader hem mee met paard en kar. Als boerenzoon was Raoul voorbestemd om in de voetsporen te treden van zijn oudeheer, een boer in het Land van Rode nabij Gent. Op de kar toonde vader D’Hoossche zijn zoon hoe hij een paard moest mennen. Kijk naar haar oortjes, doceerde hij. Als ze die draait, dan heb je contact. Het paard gehoorzaamde gedwee. “Waarop hij me bij mijn floeren vest vastnam. Ik zag vijf tranen over zijn wang rollen. ‘Ik ben ziek’, zei hij. ‘Maar vertel het niet aan moeder.’” Op zijn zolderkamertje huilde Raoul zich die avond in slaap.

Een halfjaar later was zijn vader dood. Op vrijdag werd hij begraven, op zondag deed Raoul zijn plechtige communie. “Alle bezittingen van mijn vader werden verkocht, ook mijn lievelingspaard”, vertelt Raoul. “Het geld van de verkoop stond op een spaarboek. Een vrederechter moest beslissen over elke vijf frank. We waren op slag arm.” Een bos in de buurt van zijn ouderlijk huis in Munte, een deelgemeente van Merelbeke, bood troost. “Daar leerde ik praten met de bomen. Zo kon ik mijn verdriet finaal verwerken.” Sindsdien blijft hij de natuur opzoeken. “Mijn liefde voor het bos is nooit overgegaan”, stelt Raoul. Dat is niet gelogen: hij volgde de nodige cursussen en gidst intussen al veertig jaar. In al die tijd, schat hij, heeft hij al zeker 20.000 mensen door de bossen geleid.

“Kennen jullie de Nutellaboom?” Raoul stelt de vraag aan twee kindjes die met hun nonkel op de bivakzone kamperen. Waarna hij hen meetroont naar een hazelaar. “Hier krijgen kinderen nog echt contact met de natuur”, vertelt hij. “Ze kunnen ravotten of verstoppertje spelen.” Raoul steekt enorm veel tijd in zijn bivakzone. In het hoogseizoen passeert hij er bijna elke dag wel even. “Maar ik doe het met veel liefde.” Die liefde is wederzijds. Dat blijkt niet enkel uit de lofbetuigingen van de kampeerders, maar ook uit de liefdesverklaringen aan Raoul in het gastenboek. “Maar dat mag ik niet tegen mijn vrouw zeggen”, knipoogt hij.

“Over het algemeen belanden hier echte trekkers, zowel fietsers als wandelaars.” Vorige week verwelkomde hij nog mensen die 200 kilometers hadden gefietst. “En ze komen van overal. Niet enkel uit België en Nederland, maar ook Engeland, Duitsland, Frankrijk.” Iedereen lijkt het stukje aards paradijs in Horebeke te appreciëren. En te respecteren. Kampeerders nemen hun eigen afval mee en laten de kampplek achter zoals ze die aantroffen. Basisregels die in andere bivakzones - helaas - weleens met de voeten getreden worden. Ook Raoul kreeg al te maken met vandalisme. “98 procent van de bezoekers zijn wijs. Voor die twee procent anderen ga ik mijn bos niet afsluiten. Want daar straf ik de goeden ook mee.” Als hij een sfeer creëert “om u tegen te zeggen”, zo gelooft hij, dan sluit hij vandalisme en overlast op termijn uit.

Wanneer er overlast dreigt, bijvoorbeeld wanneer jongeren een feestje willen bouwen, ontmijnt Raoul de situatie met een glimlach. “Met diplomatie en humor kan je veel onheil voorkomen”, zegt hij. “Ik probeer de sfeer erin te houden. ‘Ge moogt niet’ of boetes geven, dat werkt niet.” Zo herinnert Raoul zich het groepje dat drie bakken bier, drie flessen wodka en zes flessen wijn aansleepte, duidelijk tuk op een dronken avond. “Ik heb hen gezegd: ‘Zoveel krijg ik in m’n eentje niet op, maar toch bedankt dat jullie me dat plezier willen doen.’” Hij lacht zijn tanden bloot. “Ze hebben die drank braaf weer in de auto gezet. En als ze echt de aap uithangen, dan vraag ik hun gegevens en mogen ze mij komen helpen in het bos.”

Over stouteriken gesproken: op z’n terrein begeleidt Raoul mannen met een werkstrafveroordeling. Kruimeldieven of cafévechtbazen die de rechter ter afkoeling voor een uur of tachtig het bos instuurt. “Vaak mannen met tattoos van I love you, gevolgd door zestien namen van vrouwen. Maar in wezen zijn dat geen slechte gasten. Jef Vermassen zegt: in ieder van ons zit een potentieel crimineel.” Raoul bouwt geregeld een band met hen op. Rond het twintigste uur van hun straf, terwijl ze een reling maken of een padje uitdiepen, nemen ze hem in vertrouwen. En ze hebben deugd van hun tijd in de natuur. “Dju, ja gij! Achteraf komen ze terug om te kamperen, met drie kindjes van drie verschillende relaties. Dan durf ik weleens een potje eten brengen.”

We wandelen over het leerpad, een route die door het bos slingert. Onderweg kan je niet enkel een en ander opsteken over de natuur, maar ook gedichten lezen. Van Jotie T’Hooft, de getroebleerde dichter uit de streek, en Guido Gezelle. Raoul is een man met liefde voor de natuur en poëzie, tegelijk de fragielste en sterkste zaken in het leven. ‘En stoort de stilte niet’, prijkt op een boom. “Gezelles gedichten gingen voor tachtig procent over de natuur. Telkens hij in de patatten zat, trok hij het bos in. Hij heeft zulke mooie dingen geschreven!”

Even verderop spitst Raoul de oren. “Luister”, fluistert hij. “Een zanglijster.” Ooit installeerde hij naast een bankje een bonnetjesautomaat, zoals bij de beenbouwer. ‘Neem hier een ticket voor het concert van de nachtegaal, van tien tot elf.’ En toen hij in de winter een bosuil imiteerde, kwam een echt exemplaar hem in de haren gevlogen. “De bosuil heeft een partner voor het leven. Die uil dacht wellicht dat er een ander mannetje zijn vrouw kwam kapen.”